विराटनगर । नेपाल राष्ट्र बैंक, बैंक सुपरिवेक्षण विभागले चालू आर्थिक वर्षको दोस्रो त्रैमासिकमा ६ वटा बैंकलाई कारबाहीको दायरामा ल्याएको छ । जसमा ग्लोबल आइएमइ बैंक, प्रभु बैंक, हिमालय बैंक लि., मुक्तिनाथ विकास बैंक लि., गरिमा विकास बैंक लि. र रिलायन्स फाइनान्स लि.लाई कारबाही गरेको जनाएको हो ।
राष्ट्र बैंक अनुसार मुक्तिनाथ विकास बैंक, गरिमा विकास बैंक र रिलायन्स फाइनान्स लि.लाई सम्पत्ती शुद्धीकरण सम्बन्धी ऐन र निर्देशनको उल्लंघन गरेको भन्दै कारबाही गरेको हो । राष्ट्र बैंकले ग्लोबल आइएमइ बैंकलाई क, ख र ग वर्गका इजाजतपत्रप्राप्त संस्थाहरुलाई जारी गरिएको एकीकृत निर्देशन २०७९ को निर्देशन नं. १५÷०७९ को बुँदा नं. ३ (८) को व्यवस्था विपरीत प्रिमियम दर बढाएर ग्राहकहरुबाट ब्याज असुल गरेको रकम सम्बन्धीत ग्राहको खातामा फिर्ता नगरेको, पुनः प्रिमियम दर बढाइएको, कर्जा दुरुपयोग भएको, व्यवसाय संचालनमा नरहेको, लिलामी प्रक्रियामा नरहेको, डिइ रेसियो नमिलेको अवस्थामा समेत पर्याप्त कर्जा नोक्सानी व्यवस्था कायम नगरेको लगायतको आरोप छ । राष्ट्रबैंकले अगामी दिनमा यस्तो नगर्न भन्दै नेपाल राष्ट्र बैंक ऐन २०५८ को दफा १०० को उपदफा २ को खण्ड (क) बमोजिम सचेत गराएको छ ।
यस्तै प्रभु बैंकलाई पनि राष्ट्र बैंकले प्रिमियर दर वृद्धि गरी ब्याज असुल उपर गरेको र पूँजी पर्याप्तता गणना गर्दा विभिन्न कर्जाहरुमा क्यापिटल एडेक्वेसी फ्रेमवर्क २०१५ को व्यवस्था विपरीत कर्जाको जोखिमभार कम प्रदान गरी गलत रिपोर्टिङ गरेको भन्दै सचेत गराइएको छ । यस्तै हिमालय बैंकलाई पनि बैंकको पूँजी पर्याप्तता अनुपात गणना गर्दा पूँजीबाट घटाउनु पर्ने रकम नघटाइ तथा जोखिमभारित सम्पत्ती न्यून कायम गरी पूँजी पर्याप्तता अनुपात वास्तविकता भन्दा अधिक रिपोर्टिङ गरेको भन्दै कार्यकारी अधिृकतलाई नसिहत दिइएको राष्ट्र बैंकले उल्लेख गरेको छ । साथै बैंकको संचालक समितिले पनि यथोचित समयमा उक्त विषयमा व्यवस्थापनको अनुगमन नगरेको भन्दै सचेत गराएको छ ।
उता, मुक्तिनाथ विकास बैंकलाई भने राष्ट्र बैंकले एकीकृत निर्देशन नं. १९÷२०८० को बुँदा नं. ५ (१) बमोजिम वास्तविक धनी पहिचान गर्ने संयन्त्रको स्थापना नभएको तथा सोही निर्देशनको बुँदा नं. १४ (१) बमोजिम निरन्तर अनुगमन गर्नुपर्ने निर्देशन उल्लंघन गरेको भन्दै १० लाख रुपैयाँ जरिमाना गराएको छ । यस्तै गरिमा विकास बैंकलाई पनि बैंकका संचालक डा. आनन्द प्रसाद श्रेष्ठ र अन्य व्यपक्त समेतको नाममा संचालनमा रहेको संयुक्त खातामा बिमा कम्पनी खोल्ने उद्देश्यले सर्वसाधरण तथा वित्तीय संस्थाका संस्थापक समेतबाट आवेदन रकम संकलन गर्ने कार्य भएको तथा सो खाताबाट विभिन्न चरणमा खर्च भएको अवस्थामा पनि ती कारोबारहरुको अनुगमन नभएको देखिएकोले संस्थाको संस्थागत सुशासन र संचाललकको आचरण कार्यान्वयनको अवस्था कमजोर देखिएको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ । राष्ट्र बैंकले संचालक श्रेष्ठलाई सचेत गराउँदै उक्त कारोबारको पर्याप्त अनुगमन नगरेको भन्दै गरिमा विकास बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृतलाई पनि सचेत गराएको छ ।
उता, रिलायन्स फाइनान्स लिमिटेडका संचालक कुशप्रसाद मल्ली र बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृतलाई पनि राष्ट्र बैंकले सचेत गराएको छ । मल्लीले फाइनान्सका संचालक तथा अन्य व्यक्तिहरुको संयुक्त खाता र व्यक्तिगत खातामा व्यवसायिक कारोबारहरु भएको, खाताको सिडिडि नियमित रुपमा अद्यावधिक समेत नभएकोले संस्थाको संस्थागत र संचालकहरुको आचरण कार्यान्वयनको अवस्था कमजोल देखिएको राष्ट्र बैंकको दाबी छ ।
