विराटनगर । क्यान्सर एउटा जटिल र प्राणघातक रोग हो । यो रोगको उपचारमा विश्वभर निरन्तर अनुसन्धान र आविष्कार भइरहेको छ। विज्ञानको प्रगतिसँगै, क्यान्सरको निदान, उपचार र रोकथाममा क्रान्तिकारी परिवर्तनहरू आइरहेका छन् । जसले बिरामीहरूका लागि नयाँ आशाका किरणहरू छर्ने काम गरिरहेको छ । पछिल्ला वर्षहरूमा विकसित भएका केही नवीनतम प्रविधि र उपचार विधिहरूले क्यान्सरसँगको लडाइमा नयाँ आयाम दिएका छन्।
१. CAR T-सेल थेरापीः प्रतिरक्षा प्रणालीको शक्ति
क्यान्सर उपचारको क्षेत्रमा इम्युनोथेरापीले नयाँ फड्को मारेको छ, जसमध्ये सिएआर टि–सेल थेरापी एउटा प्रमुख उदाहरण हो। यस प्रविधिमा बिरामीको आफ्नै टि–सेलहरूलाई प्रयोगशालामा परिमार्जन गरी क्यान्सर कोषहरूलाई विशेष रूपमा पहिचान गर्न र आक्रमण गर्न सक्षम बनाइन्छ। यी परिमार्जित टि–सेलहरूलाई बिरामीको शरीरमा फर्काएपछि, तिनीहरूले क्यान्सर कोषहरूलाई नष्ट गर्छन्। विशेषगरी रक्त क्यान्सर (जस्तैः ल्युकेमिया र लिम्फोमा) को उपचारमा यसले उल्लेखनीय सफलता हासिल गरेको छ। यो थेरापीले बिरामीको आफ्नै प्रतिरक्षा प्रणालीलाई क्यान्सर विरुद्धको शक्तिशाली हतियार बनाउँछ।
२. व्यक्तिगतकृत क्यान्सर भ्याक्सिनः हरेक बिरामीका लागि विशेष उपचार
क्यान्सर उपचारलाई ‘वान–साइज–फिट्स–अल’बाट व्यक्तिगतकृत बनाउने दिशामा व्यक्तिगतकृत क्यान्सर भ्याक्सिन एक महत्वपूर्ण कदमको रुपमा विकसित भएको छ । यस विधिमा प्रत्येक बिरामीको ट्युमरबाट विशेष आनुवंशिक परिवर्तनहरू (म्युटेसनहरू) पहिचान गरिन्छ र त्यसलाई लक्षित गर्ने गरी छुट्टै भ्याक्सिन तयार गरिन्छ। यो भ्याक्सिनले बिरामीको प्रतिरक्षा प्रणालीलाई ती म्युटेसन भएका क्यान्सर कोषहरूलाई मात्रै चिन्न र आक्रमण गर्न सिकाउँछ। मेलानोमा र फोक्सोको क्यान्सर जस्ता ट्युमरहरूमा यसको प्रयोगबाट सकारात्मक परिणामहरू देखिएका छन्, जसले क्यान्सर उपचारलाई अझ सटीक र प्रभावकारी बनाएको छ।
३. लिक्विड बायोप्सीः क्यान्सर पत्ता लगाउने सरल तरिका
क्यान्सरको निदान र अनुगमनको लागि लिक्विड बायोप्सी एउटा क्रान्तिकारी गैर–आक्रामक प्रविधि हो। यसले रगतको सामान्य नमूनाबाट क्यान्सर कोषहरूले छोडेका डीएनए (सिएफडिएनए), आरएनए वा प्रोटिनका टुक्राहरूलाई पत्ता लगाउँछ। यस प्रविधिले ट्युमर बायोप्सीको आवश्यकतालाई कम गर्दै, क्यान्सरको प्रारम्भिक अवस्था पत्ता लगाउन, उपचारको प्रभावकारिताको निगरानी गर्न, र क्यान्सर पुनरावृत्तिको सम्भावनालाई समयमै पहिचान गर्न मद्दत गर्दछ। यसले क्यान्सरको व्यवस्थापन र उपचारलाई अझ सहज र सुविधाजनक बनाएको छ।
४. कृत्रिम बुद्धिमत्ता (एआई) र मेसिन लर्निङः क्यान्सर अनुसन्धानको भविष्य
कृत्रिम बुद्धिमत्ता (एआई) र मेसिन लर्निङ प्रविधिले क्यान्सर अनुसन्धान र उपचारको क्षेत्रमा अभूतपूर्व सम्भावनाहरू बोकेका छन्। यी प्रविधिहरूले ठूलो मात्रामा जेनेटिक, प्याथोलोजी र रेडियोलोजी डेटाको विश्लेषण गरी क्यान्सरको प्रारम्भिक निदान, सही वर्गीकरण, उपचार योजनाको विकास, र नयाँ औषधिहरूको खोजमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छन्। एआईले चिकित्सकहरूलाई बिरामीका लागि सबैभन्दा उपयुक्त र प्रभावकारी उपचार विकल्पहरू छनोट गर्न मद्दत गर्छ, जसले गर्दा उपचारको नतिजा अझ राम्रो हुन सक्छ।
५.नवीनतम लक्षित थेरापीहरूः क्यान्सर कोषहरूमा सीधा प्रहार
लक्षित थेरापीहरू क्यान्सर उपचारको एक महत्वपूर्ण हिस्सा हुन् जहाँ औषधिहरूले क्यान्सर कोषहरूको विशिष्ट आनुवंशिक परिवर्तनहरू वा प्रोटिनहरूलाई मात्रै लक्षित गर्छन्। यी औषधिहरू सामान्य कोषहरूलाई कम क्षति पुर्याएर क्यान्सर कोषहरूलाई मात्रै नष्ट गर्न डिजाइन गरिएका हुन्छन्। हालसालै, केआरएएस, म्युटेसन भएका फोक्सोको क्यान्सर जस्ता पहिले उपचार गर्न गाह्रो मानिने क्यान्सरहरूका लागि नयाँ र प्रभावकारी औषधिहरू (जस्तैः सोटोरेसिब) को विकास भएको छ। यी थेरापीहरूले बिरामीहरूलाई कम साइड इफेक्टका साथ थप प्रभावकारी उपचार प्रदान गर्दछ।
६.क्यान्सर रोकथाममा प्रगतिः भविष्यको लागि लगानी
क्यान्सरको उपचार जति महत्वपूर्ण छ, यसको रोकथाम अझ महत्वपूर्ण छ। जेनेटिक स्क्रिनिङ, स्वस्थ जीवनशैली अपनाउन चेतना अभिवृद्धि, र केही भाइरसका कारण लाग्ने क्यान्सरहरू विरुद्धका भ्याक्सिनहरू (जस्तैः पाठेघरको मुखको क्यान्सरबाट बचाउने (एचपिभी भ्याक्सिन) को प्रयोगले क्यान्सर रोकथाममा ठूलो भूमिका खेलिरहेको छ। प्रारम्भिक अवस्था पत्ता लगाउनु र जोखिमका कारकहरूलाई कम गर्नु नै क्यान्सर विरुद्धको लडाईमा सबैभन्दा बलियो हतियार बन्न पुग्दछ । (आर्टिफिसियल इन्टेलिजेनसक (एआई)को सहयोगमा तयार पारिएको ।)
