विराटनगर । प्रदेश १ का अधिकांश सीमा नाकाका सहर लागुऔषध कारोबारको अखडा बन्दै गए पनि प्रहरी चाहिँ प्रयोगकर्ता मात्रै समातेर बसेको छ ।
लागुऔषध कारोबारको गिरोहबारे सुइँको पनि नपाएको प्रहरीले केवल प्रयोगकर्ता समातेकै कामलाई ठूलो सफलता भन्दै प्रचार गरिरहेको देखिन्छ । ‘प्रहरी लागुऔषध कारोबारीको गिरोह भत्काउन पूर्णतः असफल छ’, लागुऔषधविरुद्ध चेतना अभियान चलाइरहेका एक अभियन्ता भन्छन् ‘प्रयोगकर्ता समातेर यसको ओसारपसार रोकिन्न । त्यसका लागि लागुऔषधको र्याकेट भत्काउनुपर्छ ।’
झापाको काँकडभिट्टादेखि मोरङको विराटनगर नाकासम्मबाट हुने लागुऔषध कारोबार घट्नुको साटो बढिरहेको छ । प्रहरीले दिनहुँजसो लागुऔषधसहित मान्छे समातेको बयान दिइरहेको हुन्छ । तर, उनीहरुको साथबाट बरामद हुने लागुऔषधको मात्रा भने ज्यादै थोरै हुन्छ ।
प्रहरीले अहिलेसम्म फेला पारेका अधिकांश व्यक्ति लागुऔषधको लतमा परेका प्रयोगकर्ता हुन् । ‘रोगको स्रोत बन्द गर्नुपर्ने हो’, एक प्रहरी अधिकारी स्वीकार्छन् ‘तर, रोगी समात्नै पर्ने बाध्यता प्रहरीलाई छ ।’ प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएका व्यक्तिहरुबाट फेला परेको लागुऔषधको मात्रा ज्यादै थोरै हुँदा पनि यो आशंकामा बल पुगेको छ ।
भारत दार्जिलिङका ३१ वर्षीय विशन घले र उनकी श्रीमती २२ वर्षीया पुन्या तामाङ मंगलबार सुनसरीको धरानबाट लागुऔषध ब्राउन सुगर (खैरो हेरोइन) सहित पक्राउ परे । उनीहरुको साथबाट झण्डै ७ ग्राम प्रतिबन्धित लागुऔषध बरामद भयो । प्रहरीले उनीहरुलाई कारोबारी भनेको छ । त्यस्तै झापा मेचीनगर नगरपालिका–१५ फडानीको काँसघारीबाट दार्जिलिङ बस्ने २७ वर्षीया सुनिता हेमरम र ३२ वर्षीया अनिता हेमरमलाई १५० ग्राम ब्राउन सुगरसहित प्रहरीले पक्रियो ।
चैत २ गते सुनसरीको इटहरी नगरपालिका ४ बस्ने २४ वर्षीय आशिष चौलागाईं र इटहरी ७ बस्ने २४ वर्षीय लोकनाथ भण्डारीलाई ४० ग्राम ब्राउन सुगरसहित मेचीनगर ६ बाट प्रहरीले नियन्त्रणमा लियो । प्रदेश–१ का मुख्य शहर तथा तराईका जिल्लाहरुमा दिनहुँजसो प्रतिबन्धित लागुऔषधसहित धेरै प्रयोगकर्ता र नगण्य कारोबारीहरु पक्राउ पर्ने गरेका छन् ।
प्रदेश–१ प्रहरी कार्यालयको अभिलेख अनुसार तराईका जिल्लामा दिनहुँजसो ब्राउन सुगरसहित मानिसहरु नियन्त्रणमा लिने सुची बढिरहेको छ । प्रदेश १ प्रहरी कार्यालयका प्रहरी प्रवक्ता प्रहरी नायव उपरीक्षक बिपिन रेग्मी भन्नुहुन्छ, ‘प्रहरी जुनसुकै प्रकारको लागुऔषध नियन्त्रणमा लागि सक्रिय हुदाँ हुँदै अप्रत्यासितरुपमा ब्राउन सुगरको कारोवार ह्वातै बढेको छ ।’ कारोबारी तथा प्रयोगकर्ताहरु दिनहुँ पक्राउ परिरहे पनि नियन्त्रणमा लिन चुनौती थपिँदै गएको डीएसपी रेग्मीले बताउनुभयो ।
प्रदेश प्रहरीको अभिलेखमा सबैभन्दा बढी ब्राउनको कारोवारमा संलग्न पक्राउ पर्ने र मुद्दा चलाइएको देखिन्छ । कारोबारीले सुनसरी, मोरङ र झापालाई नै केन्द्र बनाइरहेका छन् । विदेशबाट ब्राउन सुगर गैह्रकानूनी रुपमा नेपाल ल्याइपु¥याउँदा सुनको भन्दा महंगो मूल्यमा कारोबार हुने भएकोले यसको तस्करी बढेको पाइएको छ ।
खुला सीमानाको फाइदा उठाउँदै सुनभन्दा बढी मूल्यमा ब्राउनसुगरको कारोबार हुने भएकोले तस्करी नियन्त्रण गर्न कठिन भएको छ । ब्राउनसुगरको तस्करीमा लागेका गिरोहले सहरमा ल्याएपछि ‘डोज’ को हिसाबले बिक्री गर्दछन् । एक ग्राम ब्राउनसुगरको ४० डोज बनाउने गरेको प्रहरीको अनुसन्धानबाट खुलेको छ ।
भारतबाट पूर्वको सहरहरूमा ल्याएपछि प्रतिडोज ३ हजारदेखि ५ हजार रूपैयाँसम्म बिक्री हुने गरेको बताइन्छ । गिरोहले भारतमा प्रतिग्राम ४ देखि ५ हजार रुपैयाँसम्म ल्याउने गरेको प्रहरी अनुसन्धानबाट खुलेको छ । उनीहरूले ल्याएको ब्राउनसुगर धरान, इटहरीको पूर्वी सहरदेखि काठमाडौ हुदै पश्चिम नेपालसम्म पुग्ने गरेको छ ।
तेस्रो मुलुक थाइल्याण्ड र म्यानमारबाट भारत हुँदै अवैध रूपमा ब्राउन सुगरका तस्करीमा संलग्न गिरोहले यो लागूऔषध भित्र्याउने गरेको पाइएको छ । विषेश गरी तस्करी गर्ने गिरोहले झापाको काँकडभिट्टा नाकालाई सुरक्षित नाकाका रुपमा प्रयोग गर्ने गरेको सुरक्षा निकायका अधिकारीको भनाइ छ ।
दुई वर्षमा प्रदेश–१ बाट ५ केजी ६ सय ग्राम ब्राउन सुगर प्रहरीले बरामद गरेको छ । चालु आर्थिक वर्षको फागुन महिनासम्म ७ सय २९ ग्राम ब्राउनसुगर प्रहरीले बरामद गरेको छ । प्रहरीले बरामद गरेको ब्राउनसुगर अधिकांश काँकडभिट्टा नाकाबाट ल्याएको १ नम्बर प्रदेश प्रहरी कार्यालय विराटनगरको अभिलेखमा उल्लेख छ ।
ब्राउन सुगरको कारोबार बढेसँगै युवाहरु जोखिममा पर्न थालेपछि त्यसको नियन्त्रण र रोकथामका लागि लागुऔषध ब्यूरोको टोलीलाई छुट्टै परिचालन गर्ने गरिएको छ । लागुऔषध तस्कर गिरोहलाई पक्राउ गर्न सीमा नाकामा प्रहरी र सशस्त्र बाहेक लागूऔषध ब्यूरोको टोली छुट्टै परिचालन हुने गरेको छ ।
लागूऔषध ब्यूरोका एक प्रहरी अधिकारीका अनुसार ब्राउनसुगरको ‘कनेक्सन’ पूर्वका केही व्यक्तिसँग रहेको पाइएको छ । प्राप्त सूचना र उनीहरुको ‘कनेक्सन’का आधारमा नेपालमा रहेर ब्राउन सुगरको कारोबार गर्ने गिरोहको खोजीमा पूर्वका विभिन्न शहरमा अहिले प्रहरीको भिन्दाभिन्दै टोली परिचाल गरिएका छन् ।
प्रहरीको अनुसार लागुऔषधको कारोबार र प्रयोगकर्तामा धेरैजसो युवाहरु छन् । १८ देखि ३० वर्ष उमेर समूहका लागुऔषधको कारोबार र प्रयोगकर्ता रहेको प्रहरीको अनुसन्धानबाट खुल्न आएको छ ।
