विराटनगर । विराटनगरस्थित नोबेल मेडिकल कलेजले स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रम स्थगनको निर्णय गरेको छ । बिमा सेवा दिएबापत साउन १ गतेसम्म ५५ करोड रुपैयाँभन्दा बढी भुक्तानी नपाएको भन्दै अस्पताल प्रशासनले साउन १ गते राती १२ बजेबाट लागू हुनेगरि कार्यक्रम अनिश्चितकाको लागि स्थगित गर्ने भएको हो ।
अस्पतालका प्रबन्धक नारायण दाहालले स्वास्थ्य बिमा बोर्डलाई पटक पटक रकम निकासाका लागि अनुरोध गर्दा पनि चासो नदेखाएपछि स्वास्थ्य बिमा मार्फतको सेवा नै ठप्प पार्ने निर्णयमा पुगेको बताए । ‘रकम अभावका कारण औषधि खरिदमा समस्या देखा पर्यो,’ उनले भने, ‘अस्पताल थप आर्थिक भार थाम्न नसक्ने स्थितिमा पुगिसकेको छ ।’ यहाँ दैनिक ओपिडीमा १ हजार ९ सय बिरामीले सेवा लिने गरेका छन् । त्यसमध्ये दैनिक ६० प्रतिशत भन्दा बढी बिरामी स्वास्थ्य बिमा आउने गरेका प्रबन्धक दाहालले बताए ।
भुक्तानी नपाएर सेवा ठप्प भएको यो पहिलो घटना होइन । ०७८ मंसिरमा बिपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान धरानले पनि बिमा कार्यक्रम स्थगित गरेको थियो । त्यति बेला अस्पताल प्रशासनले मेडिकल उपकरण खरिद, शल्यक्रियाका लागि आवश्यक सामग्री र ल्याबका लागि चाहिने रिएजेन्ट खरिद गर्न समस्या भएको भन्दै सेवा रोकेको थियो । प्रतिष्ठानले कार्यक्रमअन्तर्गत करिब ७ सय बिरामीको उपचार खर्च बेहोर्दै आइरहेको थियो ।
सरकारले ०७२ चैत २५ देखि कैलालीबाट सुरु गरेको स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रम ७७ वटै जिल्लामा लागू भइसकेको छ । प्रतिपरिवार ९५ जनासम्म० ३ हजार ५ सय रकम तिरेको आधारमा वार्षिक एक लाखसम्मको स्वास्थ्य सुविधा र थप प्रतिसदस्य ७ सयका दरले रकम थपिएमा प्रतिसदस्य २० हजार बराबरको सेवा थपिने प्रावधान छ । अधिकतम सेवा सुविधाको सीमा २ लाख ९१० जनाको परिवार सदस्य० सम्म रहेको छ । यो आर्थिक वर्ष स्वास्थ्य बिमाका लागि ७ अर्ब ५० करोड रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ ।
स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रमको नियमन, अनुगमन, प्रचारप्रसार, दाबी भुक्तानीको रुजुलगायत काम स्वास्थ्य बिमा बोर्डको हो । बोर्डका अनुसार हाल मुलुकभर ४ सय ४० वटा स्वास्थ्य संस्थाले बिमा कार्यक्रम लागू गरेका छन् । तर, अस्पताल व्यवस्थापनले कहिले समयमा रकम नपाएको भन्दै सेवा ठप्प पार्दा त कहिले फार्मेसीमा औषधि उपलब्ध नहुँदा बेमितहरू मर्कामा पर्दै आइरहेका छन् ।
जेठ १५ मा तत्कालीन अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले स्वास्थ्य बिमा निजी कम्पनीमार्फत सञ्चालन गर्न आवश्यक तयारी थालिने बजेटमा उल्लेख गरेका थिए । पछिल्लो समय आफ्नो योगदानअनुसारको सुलभ र प्रभावकारी सेवा पाउन नसक्दा कार्यक्रममा आकर्षण खस्कँदै गएको देखिन्छ । प्रत्येक वर्ष बिमितको नवीकरण सङ्ख्या घट्दै गएको भने नयाँ बिमितको सङ्ख्या उल्लेखनीय मात्रामा बढ्न सकेको छैन ।
बोर्डका अनुसार चालु आवको वैशाखसम्म ५५ लाख ६४ हजार ७ सय ५९ बिमित रहेकामा ५६।३१ प्रतिशत अर्थात् ३१ लाख ३३ हजार ९ सय ८३ जनाले मात्र नवीकरण गरे । त्यस्तै, ०७६÷७७ मा १३ लाख १८ हजार ५ सय ८४ जनाले नवीकरण गरे भने ९ लाख २१ हजार ५ सय ५३ जना मात्र नयाँ बिमित थपिए । ०७७/७८ मा २२ लाख २९ हजार ७ सय २२ जनाले नवीकरण गरेकामा नयाँ बिमित १४ लाख ३० हजार ६ सय ९३ जना थप भएका थिए ।
