विराटनगर । मोरङको धनपालथान गाउँपालिका ५ बबिया टोलमा तीन वर्षअघि १५ शैय्याको अस्पताल शिलान्यास भएको थियो । उक्त भवनको निर्माण कार्य अहिले पनि जारी छ । बल्लतल्ल स्रोत सुनिश्चित भएपछि भई निर्माण कार्यले गति लिनथालेको उक्त अस्पताल भवन अहिले फेरि शिलान्यास गर्ने भन्ने विषयले विवाव भएर निर्माण रोकिएको हो ।
धनपालथान गाउँपालिका अध्यक्ष जिबछप्रसाद गच्छदारले पुनः शिलान्यास गर्ने तयारी गरेपछि वडाध्यक्षले त्यसको विरोध गरे । उनले निर्माणस्थलमै पत्रकार सम्मेलन गरेर पहिले नै शिलालन्यास भइसकेको जानकारी मात्र गराएनन् जबरजस्ती शिलान्यास गर्न खोजे प्रतिवाद गर्ने चेतावनी पनि दिए । यसै विवादका कारण अस्पतालको निर्माण कार्य एक महिनादेखि रोकिएको छ ।
गाउँपालिकाका अध्यक्ष जिबछप्रसाद गच्छदारले निर्माणाधीन अस्पतालको पुनः शिलान्यास गर्ने तयारी गरेको भन्दै वडाध्यक्ष गयानन्द सरदारले विरोध गरेका छन् । जसको कारण एक महिनादेखि ठेकेदारले कामकाज ठप्प पारेर बसेका छन् ।
संघीय सरकारको १३ करोड ५९ लाख बढी रुपैयाँको लगानीमा यस अस्पतालको निर्माण भइरहेको छ । धनपालथान–४ का कर्णबहादुर राजवंशीको परिवारले दान दिएको १५ कठ्ठा जग्गामा यो अस्पताल निर्माणाधीन छ ।
तत्कालीन गाउँपालिका अध्यक्ष हरिलाल सिंह, उपाध्यक्ष नसिमा बानु र वडाध्यक्ष गयानन्द सरदारले २०७८ चैत्र १४ गते अस्पतालको शिलान्यास गरिसकेका थिए । त्यसपछि २०८० फागुन २० गते सम्झौता भएपछि गत भदौदेखि अस्पतालको औपचारिक निर्माण कार्य सुरु भएको थियो ।
भद्रपुरको निर्माण कम्पनी बस्नेत पी एण्ड जेभीले दिएको जानकारी अनुसार हालसम्म अस्पतालको निर्माण कार्य ३० प्रतिशत सम्पन्न भइसकेको छ । कम्पाउण्ड वाल र साढे २ तले अस्पताल भवनको बेसमेन्ट समेत तयार भइसकेको अवस्थामा दोहोरो शिलान्यासको चर्चा चल्न थालेपछि विवाद सुरु भएको हो ।
२०७९ को स्थानीय निर्वाचनबाट उपाध्यक्ष नसिमा बानु र वडाध्यक्ष गयानन्द सरदार पुनः उही पदमा निर्वाचित भएका छन् भने गाउँपालिका अध्यक्षमा कांग्रेसका जिवछप्रसाद गच्छदार निर्वाचित भएका छन् । नयाँ अध्यक्ष गच्छदारले निर्माणाधीन अस्पतालको पुनः शिलान्यासको तयारी गरेपछि वडाध्यक्ष सरदार र पालिका प्रमुखबीच विवाद बढेको हो ।
वडाध्यक्ष सरदारका अनुसार गच्छदारले दोहोरो शिलान्यास गरी अस्पताल निर्माणको श्रेय आफूले लिने र जनतामा भ्रम छर्ने प्रयास गरिरहेका छन् । ‘सरकारले एक पालिका एक अस्पतालको नीति ल्याएपछि आफ्नै वडामा अस्पताल निर्माण गराउन दातासँग निकै परिश्रम र अनुनयविनय गरेर जग्गा प्राप्त गरेको थिएँ,’ वडाध्यक्ष सरदारले भने, ‘मैलेसमेत सहभागी भएर शिलान्यास गरेको अस्पतालको पालिका प्रमुखले फेरि शिलान्यास गर्ने तयार गर्नु अनुचित हो ।’
स्थानीय बासिन्दाहरूले पनि गाउँपालिकाले दोहोरो शिलान्यास गरे प्रतिवाद गर्ने चेतावनी दिएका छन् । ‘एक पटक शिलायान्स भएपछि फेरि फेरि त्यहि काम पालिका अध्यक्षले गर्छु भन्नु जग हसाउने मेलो हो । यसो गर्नु हँुदैन । बरु हस्पिटलको भवन बनाएर उद्घाटन आफंैले गरे भयो नि ! त्यसतर्फ ध्यान नदिएर अध्यक्षको निर्देशनमा अहिले निमार्ण कार्य ठप्प बनाएको छ । यो अध्यक्षको गैर जिम्मेवारपूर्ण कार्य हो,’ वडाअध्यक्ष सरदारले भने ।
यस विषयमा प्रतिक्रिया दिँदै पालिका प्रमुख गच्छदारले दोहोरो शिलान्यास नगरिने बताएका छन् । ‘पालिकाकै ठूलो प्रोजेक्टको रूपमा अस्पतालको निर्माण सुरु भएकाले सामान्य पूजापाठ गर्न लागिएको हो,’ उनले भने ।
तर असन्तुष्ट पक्षका अनुसार, गाउँपालिका प्रमुख गच्छदार र उपप्रमुख नसिमा बानुले निर्माण व्यवसायीलाई काम सम्पन्न गरे अनुसारको बिलको भुक्तानी दिनसमेत आलटाल गरेका छन् । अनुगमन गर्न बाँकी रहेको भन्दै भुक्तानी नदिएपछि एक महिना यता निर्माण व्यवसायीले काम रोकेको जनाइएको छ ।
अस्पताल निर्माणमा उत्पन्न विवादले स्थानीय बासिन्दाहरूलाई चिन्तित तुल्याएको छ । धनपालथान क्षेत्रका बासिन्दाहरूले वर्षौंदेखि स्वास्थ्य सेवाको पहुँचका लागि संघर्ष गर्दै आएका छन् । ‘हामीले अस्पतालको लागि जग्गादान गर्यौं, तर राजनीतिक स्वार्थका कारण अस्पताल निर्माण प्रभावित हुँदै गएको छ, ‘स्थानीय बासिन्दा रामनारायण राजवंशीले भने ।
अर्का स्थानीय राजेन्द्र मण्डलले ‘राजनीतिक स्वार्थका लागि विकास रोकिनु हुँदैन । जनप्रतिनिधिहरू जनताको स्वास्थ्य सेवाभन्दा आफ्नो श्रेय लिने होडबाजीमा छन्, यो दुःखद कुरा हो ।’
धनपालथान गाउँपालिकाका अधिकांश बासिन्दाहरू विराटनगरसम्म स्वास्थ्य सेवाका लागि जानुपर्ने बाध्यता छ । स्थानीय अस्पताल निर्माण भएपछि यहाँका हजारौ बासिन्दाले सहज स्वास्थ्य सेवा पाउने अपेक्षा गरिएको छ । ‘अस्पताल जनताको आवश्यकता हो, नेताहरूको राजनीतिक खेलौना होइन । निर्माणाधीन संरचनाको पुनः शिलान्यास गर्नु भन्दा यसलाई तत्काल सम्पन्न गर्ने तर्फ ध्यान दिनुपर्छ,’ उनले भने ।
यहाँका स्थानीयले गाउँपालिका अध्यक्ष र वडाध्यक्षबीचको विवाद मिलाएर अस्पताल निर्माण कार्य अघि बढाउन आग्रह गरेका छन् । “जनप्रतिनिधिहरूले एकापसमा समन्वय गरी निर्माण कार्य सम्पन्न गर्नुपर्छ,“ स्थानीय दिनेश मण्डलले भने, ‘अस्पताल निर्माण जनताको हित र विकासको लागि हो, कुनै राजनीतिक दलको उपलब्धी हासिल गर्ने माध्यम होइन ।’ स्थानीय जनताको स्वास्थ्य सेवाको अत्यावश्यक आवश्यकतालाई मध्यनजर गर्दै निर्माण प्रक्रिया अघि बढाउनु आवश्यक देखिन्छ । राजनीतिक स्वार्थका कारण जनहितको महत्वपूर्ण परियोजना प्रभावित हुनु दुःखद पक्ष भएको उनले बताए । सम्बन्धित निकायहरूले यस विषयमा गम्भीरतापूर्वक ध्यान दिई समाधान खोज्नुपर्ने देखिन्छ ।
निर्माण कम्पनी बस्नेत पी एण्ड जेभीका प्रबन्ध निर्देशक विनोद बस्नेतले भुक्तानीमा ढिलाइ हुँदा निर्माण कार्य प्रभावित भएको बताए । ‘हामीले लगभग ३ करोड बराबरको काम सकेका छौं, तर अहिलेसम्म १ करोड मात्रै भुक्तानी पाएका छौं,’ उनले भने, ‘पालिकाले अनुगमनमा ढिलाइ गर्दा भुक्तानी प्रक्रिया अवरुद्ध भएको छ । यस्तै अवस्था रहे तोकिएको समयमा अस्पताल निर्माण सम्पन्न गर्न कठिन हुनेछ ।’
निर्माण कम्पनीलाई अस्पताल निर्माण २०८३ असार मसान्तसम्ममा सक्ने गरी ठेक्का दिइएको छ ।
