विराटनगर । सदस्यको बचत जोखिममा पार्ने र सञ्चालकहरू भाग्ने घटनाले पछिल्लो समयमा सहकारी संस्थाप्रति जनविश्वास कमजोर बनेको छ । तर, यो अवस्थामा केही सहकारी संस्थाहरू सदस्यको विश्वास जितेर सफलताको मानक पनि बनिरहेका छन् ।मोरङको पथरीशनिश्चरेमा केन्द्रीय कार्यालय रहेको मनकामना बचत तथा ऋण सहकारी संस्था त्यस्तै नमुना सहकारी हो । सहकारी नीति, विधि र प्रविधिको बलियो जगमा उभिएको मनककामना कोशी प्रदेशकै उत्कृष्ट सहकारीको रूपमा सम्मानित भएको छ भने एसियाली स्तरमै गुणस्तर प्रमाणित गर्न सफल भएको छ ।
कुनैबेला बैंकिङ पहुँच शून्यप्रायः रहेको पथरीशनिश्चरे क्षेत्रमा वित्तीय सेवा पु¥याउने उद्देश्यले २८ वर्षअघि २०५४ साल माघ १४ गते मनकामना स्थापना भएको हो । त्यसबेला १०१ जनाले प्रतिव्यक्ति ५ हजार रूपैयाँ संकलन गरी जम्मा ५ लाख ५ हजारको सानो पूँजीबाट शुरू भएको सहकारीमा अहिले ८ हजार ३ सय सदस्य छन् ।
संस्थाका अध्यक्ष युवराज भट्टराईका अनुसार वित्तीय पहुँच बढाउन खोलिएको सहकारी समुदायप्रतिको प्रतिबद्धता र पारदर्शी कार्यशैलीले सदस्यहरूको विश्वास जित्न सफल भएको छ । अहिले संस्थाको कूल सम्पत्ति (वासलात) ६४ करोड रूपैयाँ नाघेको छ ।
सहकारी क्षेत्रमा देखिएको मुख्य समस्या भनेकै कमजोर सुशासन र अपारदर्शी कारोबार हो । तर, मनकामना साकोसले शुरूदेखि नै यी पक्षमा आफूलाई अब्बल सावित गरेको छ । ‘हामी नीति, विधि र प्रविधिमा सञ्चालित छौं’ भट्टराईले भने, ‘हामीसँग संस्था सञ्चालनका लागि विभिन्न २२ वटा नीतिगत कार्यविधि छन् र हामी ऐन–नियमको पूर्ण पालना गर्छौं ।’
बलियो नीतिगत धरातलका कारण संस्थाले आजसम्म कुनै पनि किसिमको आरोप खेप्नुपरेको छैन । संस्थाको आफ्नै वेबसाइट छ, जहाँ वार्षिक प्रतिवेदनलगायत महत्वपूर्ण जानकारी सार्वजनिक गरिएको छ । संस्थाले प्रविधिलाई आत्मसात गर्दै सदस्यहरूलाई आधुनिक बैंकिङ अनुभव प्रदान गरेको छ । आफ्नै मोबाइल बैंकिङ एप र ई–बैंकिङजस्ता सेवाले सदस्यहरूलाई जुनसुकै समय र स्थानबाट कारोबार गर्न सहज बनाएको छ ।
मनाकामनाले राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा समेत प्रमाणित गरिसकेको छ । नेपाल बचत तथा ऋण केन्द्रीय सहकारी संघ (नेफ्स्कुन)ले संस्थालाई कोशी प्रदेशको उत्कृष्ट सहकारीका रूपमा सम्मान गरिसकेको छ । त्यस्तै, एसियाली ऋण महासंघ (एसीसीयू)ले सञ्चालन गर्ने गुणस्तर प्रमाणीकरण कार्यक्रम ‘एक्सेस’ मा सहभागी भई संस्थाले ‘सिल्भर ब्राण्ड’ प्राप्त गरेको छ ।
एसियाली स्तरका ८६ वटा सूचक पूरा गरेपछि मात्र प्राप्त हुने यो सम्मानले मनकामना साकोसको सञ्चालन पद्दति र सुशासन अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको रहेको पुष्टि समेत गरेको अध्यक्ष भट्टराई बताउँछन् । संस्थाले मोरङका पथरीशनिश्चरे, उर्लाबारी, लेटाङ नगरपालिका तथा मिक्लाजुङ र कानेपोखरी गाउँपालिकामा आफ्नो सेवा विस्तार गरेको छ भने जाँते र शनिश्चरेमा सेवा केन्द्र स्थापना गरी ग्रामीण भेगका सदस्यहरूलाई समेत वित्तीय पहुँचको दायरामा ल्याएको छ ।
संस्थाका अध्यक्ष भट्टराई सहकारी क्षेत्रलाई सुधार्न राज्य दरो हुनुपर्ने बताउँछन् । ‘नियमन र अनुगमन प्रभावकारी हुनुपर्छ र राम्रो काम गर्नेलाई पुरस्कार तथा नराम्रो गर्नेलाई दण्डको व्यवस्था हुनुपर्छ’, उनले भने, ‘मनकामनाको यात्रा नेपालका अन्य सहकारीका लागि मात्र नभई नियामक निकायका लागि समेत एक महत्वपूर्ण उदाहरण हो ।’
