विनोद घिमिरे
हालै सम्पन्न स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियन (स्ववियु) निर्वाचनले नेपालको विद्यार्थी राजनीतिमा महत्वपूर्ण परिवर्तनको संकेत गरेको छ । विशेषगरी, नेकपा माओवादी केन्द्र निकट अनेरास्ववियु (क्रान्तिकारी)ले गरेको उल्लेख्य प्रगतिले राजनीतिक विश्लेषकहरूको ध्यान खिचेको छ । देशका प्रमुख क्याम्पसहरूमा माओवादी विद्यार्थीहरूले नेविसंघ र अनेरास्ववियुलाई पछि पार्दै महत्वपूर्ण विजय हासिल गरेका छन् । आंगिक क्याम्पसहरूमा दर्जनौं स्ववियु सभापति पदहरू पनि क्रान्तिकारीले जितेको छ ।
यस प्रगतिका पछाडि विभिन्न कारणहरु हुनसक्छन् । क्रान्तिकारीले नवीन विद्यार्थी अभियानहरू संचालन गर्यो । जस्तै शिक्षाको व्यावसायीकरण, छात्रवृत्ति वृद्धि र आवासीय सुविधाको माग जस्ता मुद्दाहरूले विद्यार्थीहरूको समर्थन बटुल्न सफल भएको छ । यस्तै क्रान्तिकारीले संगठनलाई पुनर्संरचना गरी नयाँ र ऊर्जावान नेतृत्व सामु ल्याएको छ । युवा पुस्ताका विद्यार्थी नेताहरूलाई अवसर दिइएकोले संगठनात्मक आधार बलियो बनेको छ । सामाजिक सञ्जालको प्रभावकारी प्रयोग र डिजिटल प्लेटफर्महरूमार्फत प्रचारले युवा मतदातालाई आकर्षित गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ । नेविसंघ र अनेरास्ववियु जस्ता प्रतिद्वन्द्वी संगठनहरूभित्रको आन्तरिक कलह र नेतृत्व संकटले पनि अखिल क्रान्तिकारीलाई फाइदा पुगेको छ ।
स्ववियु निर्वाचनको परिणामले विभिन्न राजनीतिक सन्देश पनि दिएको छ । युवा मतदाताको प्राथमिकता परिवर्तन भएको संकेत गरेको छ । विगतमा कांग्रेस र एमालेतिर झुकेका युवा मतदाताहरू अब विकल्प खोज्दै माओवादीतर्फ आकर्षित भएको देखिन्छ । यसले युवा पुस्ताको राजनीतिक अभिरुचिमा आएको परिवर्तनलाई इङ्गित गर्दछ । विद्यार्थी राजनीतिलाई राष्ट्रिय राजनीतिको ‘बैरोमिटर’ मानिन्छ । स्ववियु निर्वाचनमा माओवादीको प्रदर्शनले आगामी निर्वाचनमा पार्टीको सम्भावनालाई बलियो बनाएको छ । हालको सत्तारूढ गठबन्धनलाई धक्का भएको छ । माओवादीको हैसियत बढ्न सक्ने र भविष्यमा गठबन्धनको स्वरूपमा परिवर्तन हुनसक्ने संकेतहरु पनि देखिन सक्छ ।
विद्यार्थी राजनीतिमा देखिएको लहरले राष्ट्रिय राजनीतिमा प्रभाव पार्न सक्छ । माओवादी पार्टीले तेस्रो ठूलो दलको स्थान सुदृढ गर्न सक्ने र केही क्षेत्रहरूमा प्रमुख प्रतिद्वन्द्वीको रूपमा उभिन सक्ने अनुमान गर्न सकिन्छ । काँग्रेस र एमाले बीचको द्विध्रुवीय राजनीतिक प्रतिस्पर्धामा माओवादीको बढ्दो प्रभावले त्रिध्रुवीय राजनीतिक अवस्था निर्माण गर्न सक्छ । आगामी निर्वाचनमा पनि कुनै एक दलले स्पष्ट बहुमत ल्याउने सम्भावना कम देखिन्छ । यस्तो अवस्थामा माओवादीको बढ्दो शक्तिले गठबन्धन निर्माणमा निर्णायक भूमिका खेल्न सक्नेछ । युवा मतदाताको समर्थन पाएको माओवादीले नयाँ एजेण्डा र नीतिहरू अगाडि सार्न सक्ने र यसले अन्य प्रमुख दलहरूको नीति निर्धारणमा पनि प्रभाव पार्न सक्ने देखिन्छ । स्ववियु निर्वाचनमा माओवादीले विविध भौगोलिक क्षेत्रमा प्राप्त गरेको सफलताले राष्ट्रिय निर्वाचनमा क्षेत्रीय समर्थन आधार विस्तार हुने संकेत गर्दछ ।
स्ववियु निर्वाचनको सफलतालाई २०८४ को आम निर्वाचनसम्म कायम राख्न माओवादीले पनि चुनौतीहरूको सामना गर्नुपर्ने भने देखिन्छ । पार्टीभित्रको विभिन्न गुटहरूबीच एकता कायम गर्न र नेतृत्व तहमा सहमति निर्माण गर्न आवश्यक छ । युवा मतदातालाई आकर्षित गर्ने नीति र कार्यक्रमलाई संस्थागत गर्नुपर्ने चुनौती छ । विरोधाभासपूर्ण गठबन्धन राजनीतिमा आफ्नो अडान र सिद्धान्त कायम राख्न चुनौतीपूर्ण हुनेछ ।
निष्कर्षमा भन्नुपर्दा स्ववियु निर्वाचनमा माओवादीले हासिल गरेको उल्लेख्य प्रगतिले नेपालको राजनीतिक परिदृश्यमा नयाँ सम्भावनाहरू खुलाएको छ । युवा मतदाताको बढ्दो समर्थनले पार्टीलाई २०८४ को आम निर्वाचनमा महत्वपूर्ण स्थान दिलाउन सक्छ । तथापि, यो प्रगतिलाई दिगो बनाउन र आम निर्वाचनमा परिणत गर्न पार्टीले रणनीतिक योजना र आन्तरिक एकता कायम राख्नुपर्ने देखिन्छ । स्ववियु निर्वाचनको परिणामले नेपालको राजनीतिक भविष्य अझै बढी प्रतिस्पर्धात्मक र बहुआयामिक हुने संकेत गरेको छ ।
